Początki żużla na Pomorzu

Moto Club Danzig

Moto Club Danzig jest klubem, którego zawodnicy startowali (konkretnie wiadomo jedynie o zawodniku o nazwisku Rohr) z powodzeniem w różnych turniejach indywidualnych na północy Polski na początku lat trzydziestych. Kolejnym zawodnikiem z Gdańska startującym na początku lat trzydziestych był zawodnik o nazwisku Zimmer, lecz nie wiadomo, czy startował w barwach Moto Clubu Danzig. Nie było wtedy ligi, więc są jedynie szczątkowe dane na temat Moto Clubu.

GKS Gdańsk

Prawdopodobnie zawodnicy GKS-u mięli swoją siedzibę na stadionie w Gdańsku-Wrzeszczu, gdzie odbyła się wtedy jedna z rund IMP. Zawodnik GKS-u Gdańsk - Zbigniew Szymański startował w zawodach IMP w 1947 roku. Już rok później zawodnicy z Gdańska startowali pod szyldem GKM-u.

GKM Gdańsk

Zawodnicy GKM-u Gdańsk startowali w 1948 roku w czymś, co można nazwać eliminacjami do ligi. Była to seria zawodów indywidualnych, z których podsumowywano punkty zawodników danych drużyn i układano wtedy pierwszą tabelę. GKM Zajął wtedy bardzo wysokie, czwarte miejsce (na 18 drużyn). Uległ jedynie PKM-owi Warszawa, Motoklubowi Rawicz, oraz LKM-owi Leszno. Historyczna inauguracja rozgrywek DMP nastąpiła 6 czerwca 1948 roku. Mecze rozgrywano z udziałem trzech drużyn, każda z nich posiadała trzech zawodników plus rezerwowego. Za spotkania otrzymywano odpowiednio 3, 2 i 1 punkt meczowy. GKM-owi poszło dużo słabiej niż w eliminacjach i zawodnicy tego klubu zajęli dopiero ósme miejsce na dziewięć drużyn, co spowodowało spadek z ligi.

W składzie GKM-u jeździli:
- Władysław Kamrowski
- Paweł Koman
- Roman Nikietyn
- Zbigniew Szymański
- Alfons Ziółkowski

Po spadku z ligi drużynę GKM-u zastąpił Związkowiec Gdańsk, który powstał z połączenia GKM-u Gdańsk i SSM-u Gdynia.

Związkowiec Gdańsk

Związkowiec Gdańsk zgłosił się do eliminacji do I ligi 1949, lecz zajął tam czwarte miejsce przegrywając zdecydowanie z Okęciem Warszawa, Ogniwem Łódź i Polonią-Gwardią Bydgoszcz. W 1949 roku Związkowiec zajął trzecie miejsce w drugiej lidze (na 9 zespołów) ulegając jedynie CtCIM Częstochowa i Gwardii Bydgoszcz. Rok później było już nieco gorzej, bo Związkowiec zajął czwarte miejsce na zapleczu 1 ligi.

W skład gdańskiego klubu wchodzili:
- Jerzy Dąbrowski
- Paweł Koman
- Roman Nikietyn
- Władysław Kamrowski
- Józef Klasa
- Rajmund Andrykowski

Stal Gdańsk

Stal Gdańsk wystartowała w gdańskiej lidze okręgowej w 1950 roku, lecz nie odegrała tam znaczącej roli, zdobywając jedynie pięć punktów (zespoły z Pucka i Gdyni zdobyły odpowiednio 22 i 21 punktów). Rok później Stal wystartowała w rozszerzonej Pomorskiej Lidze Okręgowej. Stanęła naprzeciw Stali Nakło, Gwardii Toruń, rezerwom Gwardii Bydgoszcz, Unii Inowrocław i Unii/Spójni Włocławek. Udało jej się pokonać jedynie tych ostatnich.

W zespole Stali startowali:
- Alfons Węsierski
- Rajmund Andrykowski
- Franciszek Stachewicz
- Walerian Blaszke
- Tomasz Jackowiak

Legia Gdańsk

W 1959 po raz ostatni klub Legia Warszawa posiadał sekcję żużlową. Postanowiono ją przenieść do Gdańska. Zaczął się najbardziej burzliwy okres pomorskiego żużla, który trwa do dziś, gdyż na Pomorzu Gdańskim już nie powstawały oddzielne sekcje żużlowe, a jedynie Legia i jej spadkobiercy (Wybrzeże). W pierwszym sezonie startów Legii Gdańsk udało się wywalczyć srebrne medale DMP, nadmorski zespół przegrał w ostatecznej tabeli jedynie ze Stalą Rzeszów. O sile Legii decydowały dwa duety braterskie, Kaiserowie (Marian i Stanisław), oraz Waloszkowie (Paweł i Wiktor), oraz wschodząca gwiazda gdańskiego speedway'a - Zbigniew Podlecki i Władysław Kamrowski, który startował wcześniej w innych pomorskich klubach, a mianowicie w Związkowcu Gdańsk, MKS-ie Sopot, GKM-ie Gdańsk i LPŻ-cie Neptun Gdańsk, z którego do Legii przyszło jeszcze kilku zawodników. W następnym (jak się okazało ostatnim w historii) sezonie istnienia Legii Gdańsk po wyjeździe stanowiących o sile drużyny w poprzednim sezonie braci Waloszków zespół zajął siódme, przedostatnie miejsce w lidze, wygrywając w ostatecznym rozrachunku jedynie z Wandą Nowa Huta. Marian Kaiser zwyciężył w Srebrnym Kasku i został indywidualnym wicemistrzem Polski. Właśnie wtedy podjęto decyzję o przekazaniu sekcji prężnie działającemu klubowi - Wybrzeżu Gdańsk i pod tym szyldem klub startuje (z różnym skutkiem) po dziś dzień.

W tych dwóch sezonach w zespole Legii startowali:
- Marian Kaiser
- Paweł Waloszek
- Stanisław Kaiser
- Wiktor Waloszek
- Zbigniew Podlecki
- Władysław Kamrowski
- Euzebiusz Goździk
- Zbigniew Nowak
- Czesław Kraska
- Zdzisław Zachara
- Ciorga
- Jerzy Dąbrowski
- Roman Wieczorek

LPŻ Neptun Gdańsk

W 1957 roku drużyna LPŻ Gdańsk zgłosiła się do 3 ligi polskiej, grupa "Północ". W ośmiu meczach zdobyła 8 punktów i zajęła czwarte miejsce (na pięć drużyn) ulegając zdecydowanie Startowi Gniezno oraz bilansem małych punktów Sparcie Śrem i Polonii Piła. Rok później, już w połączonej 3 lidze, LPŻ zajął siódme miejsce (na 10 zespołów). Prym wiedli wtedy zawodnicy Unii Tarnów i Wandy Nowa Huta. Najlepszym zawodnikiem w drużynie Neptuna był wtedy Marian Kamrowski. W 1959 roku było widać kolejne postępy w wynikach LPŻ-u. Zajął on trzecie miejsce w 3 lidze, i na 14 meczów wygrał aż 9. Wystartowało wtedy osiem drużyn, LPŻ uległ jedynie Cracovii Kraków i Legii Krosno. W gdańskim zespole prym wiedli Marian Kamrowski i Nowak, lecz w klubie pojawiła się już przyszła gwiazda Wybrzeża Gdańsk - Zbigniew Podlecki. Był to ostatni sezon w lidze w wykonaniu zawodników Neptuna, gdyż do Gdańska przeniosła się sekcja żużlowa Legii Warszawa i drużyna Legii (później Wybrzeża Gdańsk) została jedyną drużyną na Pomorzu.

W barwach LPŻ-u startowali między innymi:
- Marian Kamrowski
- Władysław Kamrowski
- Andrykowski
- Piotr Podlecki
- Wąsierowski
- Durczak
- Gryszczuk
- Matuszewski
- Blaszke
- Nowak
- Zbigniew Podlecki

LZS Puck

W Pucku rozgrywano jedną z eliminacji IMP w 1948 roku. Dwa lata później zespół z Pucka (LZS) zwyciężył w gdańskiej lidze okręgowej Gwardię Gdynia i Stal Gdańsk.

W barwach LZS-u startowali między innymi:
- Walerian Blaszke
- Bolesław Majkowski
- Wrona
- Sawicki

MKS Sopot

Dwaj zawodnicy MKS-u Sopot startowali w mistrzostwach Polski w 1947 roku. Byli to Roman Pawłyszcze i Władysław Kamrowski. W Sopocie odbywały się również zawody już w 1931 roku.

SSM Gdynia

Klub z Gdyni rozpoczął zmagania o tytuł drużynowego mistrza Polski już w dziewiczym sezonie dla polskiej ligi, czyli w 1948 roku. Zajął on wtedy dziesiąte miejsce i pechowo przegrał bój o pierwszą ligę (wchodziło 9 drużyn, a do siódmego DKS-u Łódź SSM stracił jedynie 2 punkty). W eliminacjach startowali: Tadeusz Wikaryjczyk, Roman Pawłyszcze i Józef Klasa. W następnym sezonie było już o wiele gorzej. SSM Gdynia zajął ósme miejsce na dziewięć drużyn. W tym samym sezonie z ligi spadł GKM Gdańsk i włodarze obu klubów stwierdzili, że nie ma sensu prowadzić dwóch klubów na Pomorzu Gdańskim i w 1950 roku w drugiej lidze startowała już tylko jedna drużyna, a mianowicie Związkowiec Gdańsk. W 1950 roku była również gdańska liga okręgowa, w której startował zespół Gwardii Gdynia. W tym zespole startowało kilku byłych zawodników SSM-u, którzy nie zmieścili się w składzie Związkowca.

W tej krótkiej historii gdyńskiego klubu startowali:
- Bolesław Ostojski
- Józef Tomczak
- Rutkowski
- Tadeusz Wikaryjczyk
- Józef Klasa
- Roman Pawłyszcze
- Franciszek Śrubkowski
- Jan Sowa
- Edmund Gburek
- Franciszek Stachewicz
- Tadeusz Kowalski

Gwardia Gdynia

Zespół Gwardii Gdynia zgłosił się do gdańskiej ligi okręgowej w 1950 roku. W drużynie tej jeździło wielu byłych zawodników SSM-u Gdynia. Gwardia zajęła drugie miejsce, ulegając LZS-owi Puck o zaledwie jeden punkt.

W 1950 roku w tej drużynie startowali między innymi:
- Franciszek Stachewicz
- Jan Sowa
- Ryszard Makowski
- Tadeusz Teodorowicz